ان‌اف‌تی چیست | همه چیز در مورد توکن غیرمثلی NFT

ان‌اف‌تی چیست؟ Non-fungible token که به اختصار NFT نامیده می‌شود، یکی از انواع دارایی‌های دیجیتال است. این توکن قابلیت تعویض نداشته و هر توکن با داشتن ویژگی‌های مشخصی است که آن را منحصر‌به‌فرد کرده و نمی‌توان آن را تعویض کرد. در این مقاله قصد داریم تا با این توکن و مکانیزم عمل آن بیشتر آشنا شویم.

 ان‌اف‌تی (NFT)

دانستیم که  NFT‌یک توکن غیرمثلی یا غیرقابل تعویض است. اما این مفهوم به چه معنی است؟ در اقتصاد تمام دارایی‌هایی که نمونه مشابه و قابلیت تعویض بدون از دست رفتن ارزش آن را داشته باشند، قابل تعویض می‌گویند. برای مثال یک شمش طلا ۱۸ عیار ۱۰۰ گرمی دقیقا با شمش دیگری با همین مشخصات برابر بوده و می‌توان آن‌ها را با هم عوض کرد. اما یک خودرو، موبایل و تابلوی نقاشی اینطور نیست. شما نمی‌توانید که لپ‌تاپ جدید کسی را قرض گرفته و به او یک لپ‌تاپ با مدل پایین‌تری تحویل دهید. در واقع تمام دارایی‌ها که ابزار مبادله نباشند را غیرقابل تعویض یا غیر مثلی می‌گویند. 

یک توکن غیر قابل تعویض نیز مکانیزمی شبیه به مثال بالا دارد. یک‌گونه از ارز دیجیتال بوده که منحصر‌به‌فرد و کمیاب است و روی بلاک‌چین ذخیره و جابه‌جا می‌شود. مالکیت یک NFT باتوجه‌به کلید خصوصی روی بلاک‌چین ذخیره شده و امکان دست‌کاری ندارد. آیتم‌هایی مثل آثار هنری دیجیتال، نام‌های دامنه، بلیت رویدادهای ورزشی مهم و آیتم‌های مهم یک بازی ویدئویی معروف می‌تواند در دسته ان‌اف‌تی‌ها جای گیرد.

ویژگی‌های توکن‌های NFT

• تقسیم‌نشدنی: اغلب توکن‌های NFT به واحدهای کوچک‌تر تقسیم نمی‌شوند، یا کل یک اثر خریداری شده و یا اصلا فروخته نمی‌شود.
• کمیابی: ارزش توکن‌های ان‌اف‌تی به کمیاب بودن آن‌ها است. هرچند توسعه‌دهندگان آن می‌توانند تعداد زیادی از این توکن را بسازند، اما با محدودکردن تعداد آن‌ها باعث کمیابی می‌شوند.
• منحصربه‌فرد بودن: این مورد که گواهی اصالت ان‌اف‌تی هم هست، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این توکن است. اطلاعات مالک NFT در یک تب مجزا ثبت شده و غیرقابل‌تغییر است.
• قابل انتقال: برخلاف دیگر دارایی‌های دیجیتال قابل تعویض، NFTها در بازارهای خاصی خریدوفروش می‌شوند.
• حفظ حق مالکیت: مالکیت NFT پس از ثبت در بلا‌چین قابل تغییر نیست.

کارکرد ان‌اف‌تی به چه صورت است؟

NFT روی بلاک‌چین اتریوم کار می‌کنند و اطلاعات اضافی که همان مشخصات صاحب توکن است را در خود ذخیره و ثبت می‌کنند. این بخش مهم از این رمز ارزها باعث می‌شود تا هنر، موسیقی و موارد دیگر را با فرمت‌های مختلف پوشش دهد. باتوجه‌به اینکه این ارزهای دیجیتال ارزشی را در خود حفظ می‌کنند، امکان خریدوفروش آن‌ها وجود دارد ولی قیمت آن باتوجه‌به بازار مشخص می‌شود.

البته باید در نظر داشته باشید که مثل هر اثر هنری که قابل کپی‌کردن است این توکن نیز امکان دارد که از روی کپی یک اثر دیجیتال تهیه شود، ولی قیمت و ارزش کم‌تری نسبت به اصل آن دارد. 

NFT چه کاربردی دارد؟

خریدوفروش این توکن به‌سادگی امکان‌پذیر بوده ولی هنوز بسیاری از مراجع حقوقی و قضایی آن را رسمیت نمی‌شناسند. همین موضوع باعث شده تا اقبال کمتری نسبت به این نوع توکن وجود داشته باشد، اما با همه‌گیرتر شدن استفاده از بلاک‌چین در دنیا انتظار می‌رود که در آینده‌ای نزدیک استفاده از NFT بسیار فراتر از امروز باشد. توکن‌های غیر قابل تعویض در موارد زیادی کاربرد دارد که در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

کلکسیون‌ها

یک سکه، اسکناس و یا تمبر قدیمی را در نظر بگیرید، درست است که این‌ها کاربردی در زندگی امروز ندارند، ولی ارزش معنوی بسیاری داشته و بسیاری از کلکسیونرها حاضرند مبالغ هنگفتی را برای در اختیار گرفتن آن‌ها بپردازند. یکی از کاربردهای اصلی توکن‌های غیر قابل تعویض آثار کلکسیونی است. برای مثال شما یک اسکناس مربوط به دویست سال گذشته دارید، این اسکناس می‌تواند به‌صورت یک توکن درآمده و در اختیار شما باشد.

آثار هنری دیجیتال

یکی از چالش‌هایی که هنرمندان دیجیتال با آن روبرو هستند، استفاده غیرقانونی و عدم رعایت کپی‌رایت در خصوص آثار آن‌هاست. با استفاده از NFT‌ یک هنرمند می‌تواند مالکیت خودش را روی اثر تثبیت کرده و در بلاک‌چین ثبت کند. همچنین امکان فروش محصول بدون واسطه را نیز دارد و می‌تواند با حذف این واسطه‌ها سود بیشتری را نیز از فروش اثر هنری به دست آورد.

دارایی‌های مجازی

دامنه‌های بسیار خاص و حتی اولین توییت را در نظر بگیرید. درست است که این موارد فوق ماهیت فیزیکی ندارند اما از ارزش بسیار بالایی برخوردار هستند. صاحبان آن‌ها می‌توانند با تبدیل کردن دارایی خود به NFT مالکیت خود را تثبیت کرده و بدون نیاز به‌واسطه این دارایی‌ها را معامله کنند.

بازی‌ها

بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین روزبه‌روز پیشرفت کرده و گسترش پیدا می‌کنند. فرض کنید یک سلاح خاص در یک بازی جنگی و یا یک ماشین خاص را به توکن تبدیل کرده و خارج از بازی، در صرافی‌های آنلاین بفروشید. این اتفاق بسیار جذاب بوده و در حال بیشتر شدن است.

تشخیص هویت

این توکن برای مقابله با جعل عنوان بسیار کاربردی است. این جعل می‌تواند شامل موارد مختلفی از قبیل مدارک تحصیلی، اطلاعات دموگرافیک و … باشد. برای مثال امکان تبدیل بلیت‌های صادر شده برای یک بازی مهم به توکن فراهم بوده و در این صورت به‌هیچ‌وجه نمی‌توان هویت صاحب بلیت را برای سو استفاده از آن جعل کرد.

دارایی‌های دنیای واقعی

NFT پا را از دنیای دیجیتال فراتر گذاشته و با استفاده از آن‌ها می‌توان زمین، خانه، ماشین و تمام دارایی‌های فیزیکی را نیز به توکن تبدیل کرده و به‌راحتی آن‌ها را معامله کرد. البته همان‌طور که پیش‌تر گفتیم باتوجه‌به اینکه بسیاری از سیستم‌های حقوقی و قضایی این مدل از معامله را به رسمیت نمی‌شناسند، احتمالا همه‌گیر شدن این سبک از خریدوفروش زمان‌بر خواهد بود.

چگونه می‌توان ان‌اف‌تی به دست آورد؟

راه‌های مختلفی برای به‌دست‌آوردن توکن‌های غیر قابل تعویض وجود دارد. با استفاده از یکی از راه‌های زیر می‌توانید NFT به دست آورید.

• خرید توکن از طریق بازارهای موجود: برای خرید این توکن باید از بازارهای مربوط به خودش استفاده کنید. از معروف‌ترین و مهم‌ترین بازارها صرافی‌هایی که اقدام به فروش NFT می‌کنند می‌توان به OpenSea، RareBits، Auctionity، Rarible و OpSkins اشاره کرد. البته در نظر داشته باشید که پیش از اقدام به خرید این توکن باید یک والت امن مثل MetaMask را به این صرافی‌ها متصل کنید.
• ترید با نفر دیگر: ترید و مبادله این توکن‌ها با افراد دیگر نیز از طریق صرافی‌ها امکان‌پذیر است. می‌توانید باتوجه‌به توکن‌هایی که دارید یک توکن با ارزش مشابه را با کسی ترید کنید.
• به‌دست‌آوردن NFT از طریق بازی و یا DApps: این روش شاید شیرین‌ترین و جذاب‌ترین مدل به‌دست آوردن NFT است. فرض کنید در یک بازی ثبت‌نام کرده و به ازای بازی کردن و زمانی که که در بازی صرف می‌کنید، NFT‌ کسب می‌کنید. البته در بیشتر این بازی‌ها و برنامه‌ها زمانی که به یک جایگاه خاص و یا یک ابزار خاص دسترسی پیدا می‌کنید با فروش آن ابزار یا جایگاه درآمد کسب خواهید کرد.

آموزش ساخت توکن NFT

تا اینجا با ان‌اف‌تی و موارد کاربرد آن آشنا شدیم. سوالی که پیش می‌آید این است که چطور می‌توان یک NFT‌ ساخت و آن را به فروش رساند. هرکسی می‌تواند یک اثر هنری تولید کرده و با تبدیل کردن آن به NFTنسبت به فروش آن اقدام کند. حتی امکان قراردادن مبلغی به‌عنوان کمیسیون برای فروش‌های بعدی هم وجود دارد. در ادامه و با زدن یک مثال سعی می‌کنیم فرایند ساخت یک NFT‌ را به‌اختصار توضیح دهیم.

فرض کنید که شما یک نقاشی دیجیتال کشیده‌اید و قصد دارید آن را روی بلاک‌چین به فروش برسانید. در اولین مرحله باید اثبات کنید که خالق این اثر شما هستید، برای این کار می‌توانید از مراحل گوناگون خلق اثر عکس یا فیلم گرفته و آن‌ها را برای اثبات مالکیت ارائه دهید. در مرحله بعدی باید به یک بازار NFT مثل Raribleمراجعه کرده و یک حساب بسازید. حساب کاربری که در این بازارها می‌سازید مستقیما به والت شما وصل خواهد شد، چون در طول تولید این NFT باید مقداری اتریوم پرداخت کنید. پس از متصل کردن کیف پول فایل موردنظر خود را بارگذاری کرده و اطلاعات تکمیلی شامل قیمت و دیگر موارد را به آن اضافه کنید. پس از این مرحله است که فرایند ساخت یک توکن در بلاک‌چین اتریوم شروع خواهد شد. چون ساخت این توکن روی بلاک‌چین انجام می‌شود، در نتیجه شما باید کارمزد استفاده از بلاک‌چین را که به آن Gas Fee می‌گویند را پرداخت کنید.

کیف‌پول‌های NFT

برای نگهداری NFT می‌توانید همانند سایر ارزهای‌دیجیتال از کیف‌پول‌های مختلفی استفاده کنید. از مهم‌ترین والت‌های موجود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کیف‌پول متامسک (MetaMask)
• کیف‌پول تراست والت (TrustWallet)
• کیف‌پول مای‌اتر ‌والت (MyEtherWallet)
• کیف‌پول اتمیک والت (AtomicWallet)
• از کیف‌پول‌های سخت‌افزاری لجر و ترزور نیز می‌توان برای نگهداری NFT‌ استفاده کرد.

معروف‌ترین پروژه‌های NFT

بازی‌ها و برنامه‌های مختلفی مبتنی بر ان‌اف‌تی هستند که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

کریپتوکیتیز (CryptoKitties)

این پروژه اولین و مطرح‌ترین بازی مبتنی بر NFT‌ است که در سال ۲۰۱۷ و روی بلاک‌چین اتریوم راه‌اندازی شد. در این بازی شرکت‌کنندگان صاحب گربه‌های مجازی بوده و می‌توانند آن‌ها را با هم معامله کنند.

دی‌سنترالند (Decentraland)

این بازی نیز مبتنی بر NFT و روی بلاک‌چین اتریوم است. این بازی به‌گونه‌ای طراحی شده که شرکت‌کنندگان در جهان موازی زندگی کرده و با جمع‌آوری دارایی‌های دیجیتال از قبیل لباس و اشیای دیگر آن‌ها را معامله می‌کنند.

آثار هنری دیجیتال

پلتفرم‌های مختلفی برای معامله آثار هنری با توکن NFT وجود دارند. علاقمندان به هنر و کلکسیونرها می‌توانند بدون واسطه اثر هنری را از هنرمند خریده و توکن آن را به کیف‌پول خود منتقل کنند. از معروف‌ترین پلتفرم‌ها در این زمینه باید از Rarible و SuperRare‌ نام برد.

آینده NFT چگونه خواهد بود؟

در حال حاضر بازار توکن‌های غیر قابل تعویض یا غیرمثلی در مقایسه با توکن‌های قابل تعویض بسیار کوچک است. اما باتوجه‌به رشد روزافزون این توکن‌ها از سال 2019 که تا امروز نیز ادامه داشته است، به نظر می‌رسد این توکن‌ها بتوانند سهم بازار بزرگ‌تری را به خود اختصاص دهند. دو چالش اساسی که پیش روی این توکن‌ها وجود دارد، کند بودن بلاک‌چین اتریوم و بحث کلاهبرداری است. امروزه هرکسی می‌تواند یک توکن ایجاد کرده و آن را به فروش برساند، باید در نظر داشت که همه توکن‌های ایجاد شده در این مدل ارزشمند نیستند و باید مراقب کلاهبرداری‌های احتمالی از طریق NFT بود.