پامپ و دامپ Pump And Dump چیست؟
پامپ و دامپ (Pump And Dump) به ترفندی کلاهبردارانه اطلاق می‌شود که طی آن افرادی قیمت یک دارایی، سهم یا کالای آسیب‌پذیر را با استفاده از تبلیغات گمراه‌کننده افزایش می‌دهند و سپس دارایی مورد نظر را پس از رونق قیمت آن به فروش می‌رسانند. پس از فروش گسترده و فرو نشستن هیجانات بازار، قیمت دارایی به شدت سقوط می‌کند و بسیاری از سرمایه‌گذاران متحمل ضررهای هنگفتی می‌شوند.
پامپ و دامپ (Pump And Dump)
پامپ و داپ روشی است که طی آن قیمت یک ارز یا سهام یک شرکت با تبلغیات دروغین افزایش می‌یابد و دارایی در جریان افزایش قیمت به فروش می‌رود. عاملان آن نیز با سودی کلان پیش از اینکه قیمت کاهش یابد از بازار آن دارایی خارج می‌شوند.
این یک عمل غیرقانونی شناخته می‌شود و قوانین زیادی از سوی کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا برای مقابله با آن وضع شده‌است. عاملان چنین طرحی نیز به عنوان متخلف شناخته‌شده و مجازات می‌شوند.
در این استراتژی غالبا از تبلیغات گمراه‌کننده و اظهارت دروغین برای جذب سرمایه‌گذاران استفاده می‌شود. این بخش از کار با اصطلاح پامپ شناخته می‌شود. در پامپ برای مثال، افراد طی تبلیغات خود مدعی می‌شوند که اکنون برای خرید ارز بهترین زمان است و همین به افزایش میزان تقاضا و بالا رفتن قیمت می‌انجامد.
وقتی دامپ رخ داد، سهام توسط افراد موردنظر به بالاترین قیمت فروخته می‌شود و آنها به سود می‌رسند. با این حال، در پی این کار، ارزش همان سهم، دارایی یا کالا، پس از مدتی نزولی می‌شود که به این بخش از این فرایند اصطلاحا دامپ گفته می‌شود.
بسیاری از سرمایه‌گذاران ناآگاه قربانی چنین کلاهبرداریی‌هایی می‌شوند و در یک دارایی با عملکرد ضعیف سرمایه‌گذاری می‌کنند و پس از اینکه قیمت آن دارایی به شدت کاهش یافت، دچار زیان سنگینی می‌شوند.
پامپ و دامپ چگونه اتفاق می‌افتد؟
طرح‌های پامپ و دامپ در شکل سنتی از طریق تماس حضوری انجام می‌شد، اما با ظهور و فراگیر شدن اینترنت، این فعالیت جنبه آنلاین بودن به خود گرفت. کلاهبرداران اکنون می‌توانند با ارسال صدها هزار پیام به صورت ایمیل به اهداف نامعلوم، یا ارسال پیام‌هایی به صورت آنلاین، سرمایه‌گذاران را برای خرید سریع دارایی مورد نظر خود ترغیب کنند.
یک طرح پامپ و دامپ، اغلب از تمایل به کسب سود هنگفت از سهام و تجارت ارزهای دیجیتال تغذیه می‌کند. طی این طرح، عاملان یک دارایی متوسط را به عنوان یک دارایی بسیار سودآور به تصویر می‌کشند. سرمایه‌گذاران ناآگاه نیز فریب خورده و متضرر می‌شوند. این فرایند زمانی آغاز می‌شود که برخی از سهام‌داران یک سهام عادی، در تبلیغات آن به شدت اغراق می‌کنند.
آنها با استناد به اخبار جعلی، گزارشات نادرست و اظهارات گمراه‌کننده، پروژه خود را به عنوان یک طرح بزرگ و موفق جلوه می‌دهند. خریداران ناآگاه نیز با این تصور که، دارایی موردنظر در آینده رشد خواهد کرد، در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند. خرید دیوانه‌وار دارایی باعث بالا رفتن قیمت آن می‌شود. عاملان طرح شروع به فروش دارایی می‌کنند یا برای کسب سودهای کلان همچنان به تبلیغات خود ادامه می‌دهند.
با دامپینگ گسترده و پایان هیجانات، قیمت دارایی به شدت سقوط می‌کند. در نتیجه، بسیاری از سرمایه‌گذاران به شدت متحمل ضرر می‌شوند. زیرا ارزش دارایی موردنظر به صورت تصنعی و بدون رشد واقعی افزایش یافته‌است و قیمت هرگز به بالا برنمی‌گردد.
چه دارایی‌هایی اغلب هدف طرح‌های دامپ و پامپ هستند؟
طرح‌های دامپ و پامپ معمولا، دارایی‌هایی با سرمایه خرد و کوچک که اغلب در صرافی‌های غیرمتمرکز و به دور از تنظیمات سنتی هستند را مورد هدف قرار می‌دهند. دارایی‌هایی با بازار کوچک و حجم سرمایه کم به دلیل دستکاری آسان‌تر بیشتر در دسترس این طرح‌های کلاهبردارانه قرار دارند.
دارایی‌هایی با سرمایه خرد، معمولا دارای حجم معاملات کمتر و اطلاعات کمتری هستند. بنابراین نیازی به خریداران جدید خیلی زیادی نیست تا بتواند به مراتب قیمت یک دارایی را بالاتر ببرد.
هر کسی که بتواند به یک حساب معاملاتی آنلاین دسترسی داشته باشد، می‌تواند سرمایه‌گذاران دیگر را برای خرید یک دارایی که ظاهرا، آماده‌است تا کار خود را شروع کند، متقاعد سازد، قادر به انجام این طرح خواهد بود.
طراح ابتدا خود اقدام به یک خرید سنگین که با حجم کم معامله می‌شود، می‌کند که معمولا قیمت را تا حدوی بالاتر ببرد. همین اقدام و افزایش جزئی قیمت، سایر سرمایه‌گذاران را به خرید سنگین‌تر ترغیب می‌کند و قیمت دارایی به راحتی بالا می‌رود.
برای اجتناب از افتادن به دام طرح‌های دامپ و پامپ چه باید کرد؟
نکاتی برای کمک به جلوگیری از قربانی شدن در یک طرح دامپ و پامپ وجود دارد که بایستی آنها را در نظر داشت:
نسبت به پیشنهادات سرمایه‌گذاری ناخواسته بسیار محتاط باشید
اگر از یک روش ارتباطی غیرمنتظره پیشنهادی به عنوان فرصت سرمایه‌گذاری دریافت کردید، بسیار با احتیاط عمل کنید. این بدین معنی است که معمولا چنین سرمایه‌گذاری‌های مشکوکی می‌توانند از طریق روش‌های مختلف به شما دسترسی پیدا کنند. این روش‌ها می‌تواند شامل ایمیل، پست در صفحات رسانه‌های اجتماعی، یک پیام مستقیم یا یک تماس یا پست صوتی و … باشد. معمولا این پیام‌ها حاوی وعده‌هایی است برای رسیدن به سود قابل‌توجه که بهتر است برای در امان ماندن از ضررهای هنگفت از خیر آنها بگذرید.
مراقب پرچم‌های قرمز باشید
آیا سرمایه‌گذاری پیشنهادشده بیش از حد خوب به نظر می‌رسد، بازده تضمین شده عظیمی وعده‌داده شده است، پیش از صعود دارایی، برای خرید آن تحت فشار هستید، این موارد همگی تاکتیک‌های مرسومی هستند که مروجین چنین طرح‌هایی برای ترغیب طعمه‌های خود از آنها استفاده می‌کنند. این موارد به عنوان پرچم قرمز شناخته می‌شوند و باید از آنها اجتناب کرد.
مراقب کلاهبرداری‌هایی با منشاء خانوادگی و گروهی باشید
کلاهبرداری‌های پامپ و دامپ ممکن است جامعه هدف خود را اعضای گروه‌های قابل شناسایی مانند اقلیت‌های قومی و مذهبی، افراد مسن یا گروه‌های حرفه‌ای قرار دهند. پیشنهاد سرمایه‌گذاری از سوی یکی از اعضای گروهی که شما عضو آن هستید، ممکن است باعث شود اعتبار آن را باور کنید و برای سرمایه‌گذاری متقاعد شوید. در چنین حالتی ممکن است عضوی به صورت ناخواسته فریب وعده‌های دروغین عاملان کلاهبرداری را خورده و باور کند که سرمایه‌گذاری قانونی است.
از انجام تحقیق و بررسی غافل نشوید
قبل از اینکه به راحتی، پولی را که به سختی به دست آورده‌اید را سرمایه‌گذاری کنید، بهتر است تحقیق و بررسی دقیق انجام دهید. دسترسی به انبوهی از اطلاعات آنلاین در مورد شرکت‌های قانونی، از چشم‌انداز تجاری آنها گرفته تا صورت‌های مالی، خیلی دشوار نیست.
پامپ و دامپ در بازار ارزهای دیجیتال
بازار ارزهای دیجیتال به جدیدترین عرصه برای انجام طرح‌های متقلبانه پامپ و دامپ تبدیل شده‌است. دستاوردهای عظیم بیت کوین و اتریوم، باعث‌شده علاقه روزافزونی به حوزه ارزهای دیجیتال در میان همه افراد از هر رشته و کسب و کاری بوجود بیاید. ارزهای دیجیتال نیز به دلیل فقدان مقررات خاص، عدم شفافیت و پیچیدگی‌های فنی، برای طرح‌های پامپ و دامپ گزینه مناسبی هستند.
در سال 2018 مطالعه‌ای انجام شد و طی آن شیوع طرح‌های پامپ و دامپ در بازار ارزهای دیجیتال مورد بررسی قرار گرفت. در جریان این بررسی، محققان در طول شش ماه، به بیش از 3400 طرح پامپ و دامپ برخورد داشتند. این نتایج تنها با بررسی دو پلتفرم پیام‌رسان که از محبوبیت بالایی در میان سرمایه‌گذاران ارز دیجیتال برخوردار هستند، مشاهده شد.
جمع‌بندی
طرح‌های موسوم به پامپ و دامپ معمولا قربانی‌های خود را از طریق رسانه‌های اجتماعی جذب می‌کنند. به آنها وعده و وعیدهای دروغین و اغواکننده می‌دهند و بدین ترتیب آنها را ترغیب به سرمایه‌گذاری در دارایی موردنظر خود می‌کنند. این طرح‌ها قابل اجرا در تمام بازارهای مالی هستند. اما در این میان، بازار ارزهای دیجیتال به عنوان یک بازار مالی پرهیجان، می‌تواند میزبان خوبی برای پذیرش چنین استراتژی‌هایی باشد. از این رو، برای اینکه سرمایه‌گذاران از افتادن در چنین دام‌هایی مصون بمانند، نبایست دست به سرمایه‌گذاری‌های هیجانی و خیلی تهاجمی بزنند.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) پامپ و دامپ را به عنوان یک عمل غیرقانونی شناخته و متخلفان را مجازات می‌کند. اغلب این سهام‌ها و دارایی‌هایی با سرمایه‌های اندک و حجم بازار کوچک هستند که بیشتر مستعد پیاده‌سازی طرح‌های کلاهبردارانه‌ای به شکل پامپ و دامپ هستند. بنابراین بهتر است سرمایه‌گذاران در مورد تبلیغات مشکوک جانب احتیاط را رعایت کنند.